Aktualności Galeria Promocja Kontakt

Polecane wydarzenia

„..Leżeliśmy wszyscy w błocie z rękami wyciągniętymi pod murem podcieni…” – tak wspomina ks. Franciszek Kolebok pierwsze godziny pacyfikacji Czchowa.

2021-08-01

Według ks. Franciszka Koleboka do prowokacji doszło w miejscowym barze, „gdzie Kozacy sprzedali broń Franciszkowi Nieciowi, a później krzyknęli że ma broń. Wówczas Franciszek zaczął uciekać – a oni w pogoń za nim i go zastrzelili, ciało powiesili na jesionie koło domu Rybickich. W tym czasie zginął także Antoni Wyporek – kapitan wojsk polskich, który nie zatrzymał się na wezwanie przez Kozaków. Czchów otoczyły straże, która aresztowała wszystkich kto chciał wejść lub wyjść z miasteczka. Pierwszy aresztowany został burmistrz Marcin Dycjan, później my księża Kolebok i Skalski, leżeliśmy wszyscy w błocie z rękami wyciągniętymi pod murem podcieni. Potem zamknęli nas w piwnicy u Rybickiego. Było nas tam około 50 mężczyzn. Przy progu piwnicy postawili karabin maszynowy i dwóch Kozaków z odbezpieczonymi granatami – na wypadek gdyby ktoś nas chciał odbić – mieli wszystkich wyzabijać. Po nocy, rano przeprowadzili nas do kościoła, który był teraz więzieniem. Zobaczyłem, że na cmentarzu kościelnym leżała Wiktoria Kukla – starsza pani z Jurkowa  zastrzelona – bo nie zatrzymała się na zawołanie halt – może niezrozumiała, może nie dosłyszała? Cała banda bandytów kolejnej nocy urządziła na rynku straszną orgię – rabunki i gwałty kobiet. Już wtedy więzionych w kościele było chyba z 200 mężczyzn. Szczególnie bestialsko potraktowali Wojciecha Niecia i Franciszka Kornasia, których zobaczyliśmy później wiszących na drzewach gdy nas prowadzili na przesłuchanie do szkoły. Niektórym udało się uzyskać zwolnienie – my byliśmy w tej grupie, pozostałych mieli wywieźć do Zalkiczyna na rozstrzelanie.  Na szczęście w tym całym nieszczęściu, Czchów miał być fortyfikowany i byli potrzebni ludzie do pracy, więc wywieźli ich do baraków na zaporę, stamtąd chodzili kopać okopy. Trzech z nich tylko zamknęli z powrotem w piwnicy, byli to – Kazimierz Reczyński, Piotr Motak i Jan Proficz. Torturowano ich niemiłosiernie, wreszcie rozstrzelano. Podczas pacyfikacji zginęli również Michał Fijak, który stanął w obronie żony, Stanisław Nieć – postrzelony zmarł od ran, a Franciszka Winiarskiego – zastrzelili przy wyrębie drzewa”.

 

Na podstawie wspomnień ks. Franciszka Koleboka

oprac. E. Ogiela

© MOKSiR w Czchowie / Wszelkie prawa zastrzeżone

Miejski Ośrodek Kultury Sportu i Rekreacji w Czchowie
Rynek 12
32-860 Czchów

tel. 14 684 31 88
fax 14 663 52 30
e-mail: moksir@czchow.pl